Scheel -en dubbelzien - Oogkliniek Zeeland

Wat is scheelzien?

De medische term van scheelzien is “strabismus”. Bij scheelzien kijken de ogen niet naar hetzelfde punt, waardoor twee verschillende beelden in de hersenen binnenkomen. Dit kan resulteren in dubbelzien, dit noemt men in vaktermen ook wel “diplopie”. Om diplopie te vermijden, kunnen de hersenen bij kinderen tot en met de basisschoolleeftijd het beeld van het oog dat scheel kijkt onderdrukken. Dit kan tot een lui oog leiden. Bij volwassenen en oudere kinderen is het visuele systeem volledig ontwikkeld en de hersenen zijn dan niet meer in staat het beeld van het scheelstaande oog te onderdrukken. De orthoptist kan de diagnose stellen en helpen met het opstellen van een behandelplan.

Soorten scheelzien

Er zijn verschillende soorten scheelzien en daarvoor ook verschillende soorten medische termen die ervoor worden gebruikt. Er bestaat zowel zichtbaar als onzichtbaar scheelzien. Verborgen scheelzien kan zich uitten bij bijvoorbeeld vermoeidheid, dit noemen we dan een forie. Wanneer het zichtbaar is spreken wordt er gesproken over een tropie.

Esoforie/tropie: een oog wat naar binnen staat.
Exoforie/tropie: een oog wat naar buiten staat.
Hyperforie/tropie: een oog wat omhoog staat.
Hypoforie/tropie: een oog wat omlaag staat.

In sommige gevallen, vaak bij baby’s of jonge kinderen, kan er sprake zijn van “pseudo-strabismus”. Dit houdt in dat het lijkt dat er scheelzien aanwezig is maar in werkelijkheid de ogen eigenlijk recht staan. Het is dan een soort illusie die ontstaat door een brede en/of platte neusbrug. Bij baby’s en jonge kinderen is zijn de huidplooien aan de neusbrug nog niet volledig volgroeit. Dit wordt ook wel “epicanthus” genoemd. Het is een veelvoorkomend, onschuldig verschijnsel dat meestal vanzelf verdwijnt naarmate het gezicht van het kind zich ontwikkelt.

Wat zijn de oorzaken van scheelzien?

Scheelzien kan door meerdere oorzaken ontstaan en kan in gevallen leiden tot dubbelzien.

Bij kinderen zijn de meest voorkomende redenen:

Ontwikkeling van de ogen
Erfelijke aanleg
Ongecorrigeerde brilsterkte

Bij volwassenen kunnen de volgende oorzaken resulteren in scheel- en/of dubbelzien:

Verlies van samenwerking door bijvoorbeeld:
- Zenuw-/ spierschade of ziekte
- Trauma, zoals een ongeval
- Neurologische afwijking
- Systemische aandoening zoals suikerziekte, hoge bloeddruk of schildklieraandoeningen
Oogbewegingsstoornis
Langer bestaand scheelzien resterend vanuit de jeugd

Onderzoek & diagnose

Kinderen kunnen een lui oog (amblyopie) krijgen als één oog minder gebruikt wordt. Daarom is tijdig onderzoek belangrijk. Het onderzoek wordt verricht door de orthoptist en wanneer nodig aanvullend met de oogarts. De orthoptist onderzoekt de samenwerking van de ogen, meet de refractie (eventueel met druppels) en bekijkt de werking van de oogspieren. De orthoptist stelt ook een behandelplan op. Dit kan bestaan uit bijvoorbeeld een brilsterkte, prisma’s of oogspieroefeningen of oogspieroperatie indien nodig, dit operatieplan gaat in samenspraak met de opererend oogarts. Wanneer nodig kan de orthoptist u ook doorverwijzen naar andere specialisme zoals neurologie voor verder onderzoek naar eventuele oorzaken. Zie de algemene pagina van de orthoptie voor meer informatie.

Wat zijn de klachten of signalen?

Per persoon kunnen de klachten of signalen anders zijn, het kan zijn dat u (of uw kind) wat anders ervaart. Mocht u twijfelen of meer vragen hebben neem dan contact met ons op of plan een afspraak in met uw behandelend orthoptist.

Afwijkende stand van de ogen
Afwijkende hoofdhouding (torticollis)
Dubbelzien bij volwassenen of oudere kinderen
Dichtknijpen van één oog en/of ervaren van lichtgevoeligheid
Vermoeide ogen of hoofdpijn bij lezen of schermgebruik